Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΕΝΟΣ ΚΤΙΡΙΟΥ

Στην εποχή μας, περισσότερο από ποτέ, οι κτιριακοί χώροι ήδη από το στάδιο του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού οφείλουν να προσεγγίζονται με γνώμονα την ευημερία και την άνεση για το χρήστη.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που καθορίζει την άνεση είναι η ακουστική.

Συνεπώς, έννοιες όπως «επαρκής ηχομόνωση» και «ακουστική στο στάδιο του σχεδιασμού» δεν είναι σε καμία περίπτωση απούσες από το λεξιλόγιο του κλάδου των κτιριακών κατασκευών, ωστόσο, μια πιο διεξοδική ματιά - ειδικά στο στάδιο που αφορά την ορθή επιλογή και προδιαγραφή λύσεων και κυρίως την υλοποίηση αυτών κατά την κατασκευή και παράδοση ενός έργου - θέτει υπό σοβαρή διερεύνηση το κατά πόσο αποτελούν κανονικότητα και όχι απλώς μια ευχάριστη εξαίρεση.

Εύλογα θα αναρωτιόταν κανείς για ποιους λόγους η ακουστική και η ηχομόνωση οφείλουν να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν κατά το σχεδιασμό ενός κτιρίου. Με το παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να αποσύρουμε προσωρινά την εστίασή μας από την πρώτη και πλέον προφανή απάντηση που έρχεται στο μυαλό μας, η οποία είναι: συμμόρφωση με τους υπάρχοντες κανονισμούς. Θα επιχειρήσουμε να προχωρήσουμε βαθύτερα και να ανακαλύψουμε τα πραγματικά οφέλη αυτού του όμορφου, αλλά μερικές φορές πολύπλοκου κλάδου της μηχανικής που ονομάζεται ακουστική.

Στην Ελλάδα, η ηχοπροστασία δεν αποτελούσε έως και τις μέρες μας προτεραιότητα της κατασκευαστικής βιομηχανίας. Για την πλειοψηφία των κατασκευαστών προέχει η αισθητική, η λειτουργικότητα, η στατική επάρκεια, αισίως η θερμομόνωση και η πυρασφάλεια. Βέβαια, από θεσμική σκοπιά, ο Κτιριοδομικός Κανονισμός (ΦΕΚ 59/Δ/3-02-89) και το άρθρο 12 αυτού, περιγράφουν και θεωρητικά επιτάσσουν συγκεκριμένες προδιαγραφές και κριτήρια ηχομόνωσης/ηχοπροστασίας και επιπλέον δεν έχουν λείψει αξιότιμες προσπάθειες όπως ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΚΤΙΡΙΑΚΗΣ ΗΧΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ - πρόταση ομάδας εργασίας του ΕΛΙΝΑ (Ελληνικό Ινστιτούτο Ακουστικής), με σκοπό να αντικαταστήσει (εμπλουτίσει) το άρθρο 12 του Κτιριοδομικού Κανονισμού και να αποτελέσει έναν νέο, πλήρη Ελληνικό Κανονισμό Κτιριακής Ηχοπροστασίας. Αναμφίβολα η ύπαρξη κανονισμών και πολύ περισσότερο η τήρηση αυτών είναι εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα, ωστόσο δυστυχώς δεν έχει αποτελέσει μέχρι και σήμερα ικανό κίνητρο αναγνώρισης της αναγκαιότητας για σωστό ακουστικό σχεδιασμό με επίκεντρο τον άνθρωπο αλλά και της προστιθέμενης αξίας που αυτός δύναται να προσδώσει σε ένα κτίριο ως επένδυση.

Με το βλέμμα στον άνθρωπο λοιπόν, καθώς η ευεξία και η άνεση υπήρξαν ανέκαθεν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τα κεντρικά σημεία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού καθώς και ένα από τα ισχυρότερα σημεία καθορισμού αξίας των ακινήτων, ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (WHO – World Health Organization), αναγνωρίζει ότι η ηχορύπανση μπορεί να διαταράξει τον ύπνο μας και να βλάψει σοβαρά την ανθρώπινη υγεία. Μπορεί επίσης να μειώσει την απόδοσή μας και να προκαλέσει αλλαγές στην κοινωνική συμπεριφορά. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία το 50% του πληθυσμού της Ευρώπης επιβαρύνεται ουσιαστικά από το θόρυβο σε βαθμό που μπορεί να ξαφνιάσει. Για παράδειγμα, έρευνα στη Γαλλία που επιχείρησε να ποσοτικοποιήσει τον οικονομικό αντίκτυπο που προκύπτει από προβλήματα υγείας τα οποία σχετίζονται με το θόρυβο, κατέληξε στην εκτίμηση 11,5 δισεκατομμυρίων ευρώ / έτος που ξοδεύονται λόγω αναρρωτικών αδειών, αιτία των οποίων είναι η έλλειψη ύπνου ή οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Περιττό να αναφέρουμε τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει η ηχορύπανση σε κτιριακούς χώρους πολύ πιο νευραλγικούς από ανθρωπιστική σκοπιά, όπως τα νοσοκομεία και τα σχολεία.

Και στο χώρο των επιχειρήσεων ωστόσο, οι συνέπειες του θορύβου είναι διόλου ευκαταφρόνητες καθώς σύμφωνα με πληθώρα διεθνών, πανεπιστημιακών μελετών (βλ. Cornell University) ο θόρυβος αποτελεί την πιο κοινή πηγή παραπόνων σε χώρους εργασίας.

Συνεπώς, πέρα από την επιρροή στην ανθρώπινη υγεία και ευημερία που αναφέραμε, είναι επίσης ενδιαφέρον να εξετάσουμε την πτυχή της απώλειας παραγωγικότητας και τελικά τον αντίκτυπο που έχει η ηχορύπανση στην κερδοφορία μιας εταιρείας.

Και είναι ακριβώς η κερδοφορία και αυτή η ενδιαφέρουσα σχέση μεταξύ των οικονομικών οφελών και της ακουστικής που βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο πολλών διεθνών ερευνών σε σχέση με το εμπόριο, αποτελέσματα των οποίων καταδεικνύουν μια πραγματική σχέση ανάμεσα σε ένα αναβαθμισμένο ακουστικό περιβάλλον και σε καλύτερες δυνητικές πωλήσεις ή μεγαλύτερους κύκλους εργασιών, σε χώρους λιανικής, εστιατόρια ή ακόμη και ξενοδοχεία.

Επομένως, και με τη βοήθεια των αναφερθέντων, είναι εύκολο να καταλήξουμε σε ένα κατανοητό συμπέρασμα για το πώς μπορεί η καλή ακουστική να προσδώσει αξία σε ένα κτίριο – ειδικά στο χώρο των επιχειρήσεων. Ωστόσο, μιλώντας ακόμη και για κλασσικά κτίρια οικιστικής χρήσης, διαισθητικά θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε ότι ένα διαμέρισμα που παρέχει καλύτερη ηχομόνωση από εξωτερικό ή από εσωτερικό θόρυβο (βλ. θορυβώδεις γείτονες) θα άξιζε να πωληθεί σε υψηλότερη τιμή από ένα διαμέρισμα που δεν παρέχει τα αντίστοιχα οφέλη.

Ωστόσο, είναι κατανοητό πως ένα τέτοιο χαρακτηριστικό δεν είναι τόσο εύκολο να αναγνωριστεί από έναν τυπικό αγοραστή περιουσίας - ακόμη και για έναν μηχανικό θα ήταν πολύ δύσκολο να εκτιμήσει την ακουστική ποιότητα ενός τοίχου απλά κοιτώντας ή «χτυπώντας» τον. Στον κόσμο της θερμομόνωσης, τέτοιου είδους οι προκλήσεις έχουν σε μεγάλο βαθμό απαντηθεί με την εισαγωγή του ενεργειακού πιστοποιητικού που έχει καταστεί σχεδόν υποχρεωτικό έγγραφο κατά την αγοραπωλησία ή ακόμη και την ενοικίαση ενός διαμερίσματος. Δεν είναι συνεπώς παράλογο να εκτιμούμε, πως είναι απλώς θέμα χρόνου να ενταχθεί στην κανονικότητα και η έννοια της πολυτέλειας με βάση την ακουστική άνεση, η οποία θα αποτελεί ποσοτικό παράγοντα αξίας για μια ιδιοκτησία και προφανώς θα διέπεται από συγκεκριμένο θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο (βλ. Ακουστικές Κλάσεις, ήδη υπαρκτές σε πολλές χώρες της Ευρώπης).

Με απλά λόγια, όπως ακριβώς είμαστε διατεθειμένοι να πληρώσουμε περισσότερα για μια καλή θερμομόνωση που τελικά θα μειώσει το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας ή καυσίμου που επωμιζόμαστε σε μηνιαία βάση, θα είμαστε σε θέση να πληρώσουμε περισσότερα για την ακουστική άνεση και την ησυχία μας. Όπως αντίστροφα, δεν θα αναγκαζόμαστε να πληρώνουμε αντίτιμο «πολυτέλειας» μόνο και μόνο με βάση το οπτικό / αισθητικό κριτήριο – το οποίο παραμένει προφανώς εξίσου σημαντικό, αλλά δεν πρέπει να είναι και το μοναδικό.

Η συμβολή της Knauf Insulation

Αφού έχουμε αναφέρει μια ποικιλία θετικών πτυχών της ακουστικής που υπερβαίνουν την απλή συμμόρφωση με τους όποιους κανονισμούς και περιλαμβάνουν έννοιες όπως υγεία, άνεση, λειτουργικότητα του χώρου, αντίκτυπο στην παραγωγικότητα καθώς και αύξηση της κερδοφορίας, μοιραία καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι  ο καλός ακουστικός σχεδιασμός είναι σημαντικός παντού και πάντα, ανεξάρτητα από τον τύπο του κτιρίου. Ποια ωστόσο μπορεί να είναι η συμβολή της Knauf Insulation στο νευραλγικό ζήτημα της ηχοπροστασίας και της καλής ακουστικής κτιριακών εγκαταστάσεων;

Κατ’ αρχάς, η ινώδης δομή  των ορυκτοβαμβάκων της Knauf Insulation, του Πετροβάμβακα και του Φυσικού Ορυκτοβάμβακα με ECOSE® Technology, είναι εξαιρετικά αποτελεσματική ως προς την ηχοαπορρόφηση. Η γκάμα προϊόντων της δε,  διακρίνεται από μεγάλη ποικιλία διαφορετικών παχών και τύπων, για να ικανοποιήσει την απαίτηση κάθε ακουστικής εφαρμογής.

Και είναι αυτή η εξαίρετη ακουστική απόδοση των προϊόντων της Knauf Insulation, που εκτιμάται σταθερά από τους αρχιτέκτονες και μελετητές αλλά και τους επενδυτές στο χώρο των κτιριακών κατασκευών, για κάθε τύπο κτιρίου - από τον οικιστικό τομέα και τα σύγχρονα κτίρια χώρων εργασίας έως τους χώρους φιλοξενίας (ξενοδοχεία) και εστίασης, σε δεκάδες σημαντικά έργα στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Όπως επίσης εκτιμώνται και τα διαπιστευτήρια αειφορίας που τα προϊόντα αυτά διαθέτουν καθώς, για παράδειγμα, όλοι οι ορυκτοβάμβακες με ECOSE® Technology φέρουν -μεταξύ πολλών άλλων- την πιστοποίηση Eurofins Indoor Air Comfort Gold, που υποδηλώνει εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές πτητικών οργανικών ενώσεων και την κορυφαία ποιότητα αέρα σε εσωτερικούς χώρους. Και επειδή η ασφάλεια οφείλει να αποτελεί πάντα κυρίαρχο μέλημα, θα ήταν παράλειψη να μη γίνει αναφορά στην κατηγορία αντίδρασης στη φωτιά των προϊόντων αυτών, τα οποία ταξινομούνται ως άκαυστα κατηγορίας Α1 κατά το ΕΝ 13501-1.

Τα προϊόντα της Knauf Insulation μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με την πληθώρα συστημάτων του ομίλου Knauf, η οποία περιλαμβάνει χωρίσματα και ψευδοροφές με γυψοσανίδες, μοριοσανίδες ή ξυλόμαλλο Heraklith® για εξαίρετη ηχοαπορρόφηση και επιδόσεις ηχομείωσης. Αλλά και στους εξωτερικούς τοίχους ενός κτιρίου, εντός συστημάτων αεριζόμενης πρόσοψης ή εξωτερικής θερμοπρόσοψης (ETICS) για εξαιρετική πυροπροστασία και θερμική απόδοση, καθώς και υψηλή ακουστική αποτελεσματικότητα.

Για τεχνικούς χώρους όπως μηχανοστάσια, φρεάτια ανελκυστήρων, κλιμακοστάσια ή γκαράζ αλλά και χώρους συνάθροισης όπως οι χώροι συνεδριάσεων και εκδηλώσεων αλλά και τα εστιατόρια, τα προϊόντα ξυλομάλλου Heraklith και Tektalan προσφέρουν εξαιρετική ηχοαπορρόφηση καθώς και την απαιτούμενη πυροπροστασία καθότι πρακτικά άκαυστα υλικά κατηγορίας A2 – s1, d0.

Επιπλέον, διατίθεται πλήρης γκάμα εξατομικευμένων λύσεων μόνωσης για συστήματα HVAC, όπως για παράδειγμα ορυκτοβάμβακες για εσωτερική επικάλυψη/ηχομόνωση (lining) αεραγωγών σε ειδικές εφαρμογές υψηλών ακουστικών απαιτήσεων.

Συμπερασματικά, κάθε ακουστική πρόκληση σε ένα κτίριο οφείλει να αποτελεί και ένα κίνητρο, τόσο για τους παραγωγούς δομικών και μονωτικών υλικών όπως η Knauf Insulation όσο και για τους συνεργάτες και συναδέλφους αρχιτέκτονες και μελετητές οι οποίοι οραματίζονται, διαμορφώνουν και δίνουν ζωή σε αυτούς τους χώρους. Ένα κίνητρο εύρεσης της πλέον κατάλληλης, διαθέσιμης λύσης για το εκάστοτε ζήτημα με βάση τις υπάρχουσες, τεχνολογίες αλλά, ακόμη παραπάνω, ένα κίνητρο βελτιστοποίησης των ήδη υπαρχουσών λύσεων και προϊόντων και συμβολής στην καινοτομία που θα προκύψει μέσω της ανοιχτής επικοινωνίας, της συνεργασίας και της ανταλλαγής γνώσης και εμπειρίας. Οι λύσεις για να δημιουργήσουμε τα κατάλληλα περιβάλλοντα από τη σκοπιά της ακουστικής άνεσης στα κτίρια που ζούμε και εργαζόμαστε είναι εφικτές. Αρκεί να μην ξεχνάμε πως η καλή ακουστική δεν προορίζεται μόνο για όπερες και θέατρα αλλά αποτελεί μια κρίσιμη πτυχή για κτίρια κατοικιών και επιχειρήσεων, σχολεία, νοσοκομεία, γραφεία, χώρους εμπορίου και εστίασης. Μια κρίσιμη πτυχή για την ίδια τη ζωή και ευημερία μας.